Waarom waren de maatregelen van eind Maart makkelijker dan de situatie van nu?

Onze wereld is drastisch veranderd. Daar zitten we weer, nu (nog) geen hele lockdown maar wel is de horeca opnieuw dicht en hebben we weer te maken met strengere maatregelen die ons elke dag beperken. Ons alledaagse leven is in alle opzichten veranderd, maar onze basisbehoeften niet. Maar het volhouden van de 1,5e meter samenleving en het leven naar de nieuwe opgelegde maatregelen, lijkt voor de meeste mensen een stuk lastiger dan hiervoor. Waarom vinden we dit nu moeilijker dan de eerste keer? En hoe komt het dat dit ons eind Maart veel beter leek af te gaan?

Ons brein ervaart door de aanhoudende situatie nu een minder hoge urgentie. Er is gewenning opgetreden voor het continue gevaar. Zie ook de blog: Iedereen heeft een veranderd brein na de komst van covid-19 in Nederland. Maar ook zijn veel mensen gedurende de tijd, zichzelf, de motivatie en zingeving voor veel dingen kwijt geraakt. Hoe komt dit? En hoe kunnen we dit verklaren vanuit onze menselijke behoeften?

Verschillende psychologische theorieën stellen dat mensen aangeboren psychologische behoeften hebben om gemotiveerd te kunnen functioneren. Vanuit de Zelf-Determinatie Theorie (ZDT) kunnen deze psychologische basisbehoeften verder worden uitgelegd. De ZDT stelt dat wij als mens drie basis behoeftes hebben. Welke worden samengevat in een ‘ABC’. De A staat voor de behoefte aan Autonomie, de B staat voor onze behoefte aan Betrokkenheid en C staat voor de behoefte aan Competentie.

De behoefte aan autonomie omvat de wens van mensen om zich psychologisch vrij te voelen. Mensen voelen zich autonoom als ze zelf keuze mogelijkheden hebben maar ook wanneer ze achter opgelegde regels kunnen staan en er de waarde van inzien. Dit is iets waar de huidige ontwikkelingen aan voorbij gaan en waar steeds meer uiteenlopende meningen over bestaan. Wat natuurlijk meespeelt in het volhouden en hanteren van de opgelegde maatregelen. Maar ook omdat de maatregelen worden opgelegd en dit geen vrije keuze is.

Dan hebben we de behoefte aan betrokkenheid wat gaat over de relaties met anderen. Iets wat bij iedereen van ons is veranderd. Het niet meer met groepen samen kunnen komen, maar ook minder fysiek of face to face contact hebben heeft effect op ons. Ook de frequentie waarop we mensen zien, en de omstandigheden zijn anders. Wat ons allemaal beperkt en opbreekt. Iedereen verlangt naar een wereld waarin we elkaar weer legaal mogen aanraken, elkaar mogen zien en ‘normaal’ contact mogen hebben.

En dan hebben we nog de behoefte aan competentie. Dit gaat over hoe je gewend bent dingen te doen, hoe je talenten kan gebruiken en wat maakt dat jij doet wat je leuk vind. Ook hierin is bij veel mensen iets veranderd. Als jij diegene bent op kantoor, die zijn werk vooral leuk vond vanwege de goede werksfeer en je plezier haalde uit het contact met collega’s. Dan is thuiswerken een stuk lastiger en kan het zelfs zo zijn dat je de inhoud van je baan helemaal niet meer zo leuk vind als dat je dacht. Hiernaast is in elke baan de computer essentiëler geworden. De online meetings en alles moeten regelen vanuit huis. Als jij die juf was die zich competent voelde in het voeren van oudergesprekken face-to-face, betekend dat niet dat je dezelfde voldoening ervaart uit een beeldbel gesprek. Deze nieuwe wereld vraagt om nieuwe en andere competenties.

Een andere bekende psychologische theorie over de menselijke behoeften is de piramide van Maslow. In deze theorie, welke zich richt op de basis behoefte van de mens staat op één lichamelijke behoeften, op twee veiligheid en zekerheid, op drie sociaal contact, op vier waardering, erkenning en zelfrespect, op vijf mentale groeimogelijkheden en op zes de behoefte op zelfontplooiing. Ook wanneer we deze aspecten bekijken, kunnen we concluderen dat in deze persoonlijke behoeftes niet meer voldoende kan worden voldaan.

Logisch gevolg is dat het volhouden en hanteren van de 1,5e maatregel nu lastiger is dan eind Maart. Ons brein is gewend geraakt aan deze situatie en onze persoonlijke behoeftes worden (voor een bepaalde groep mensen) nu te lang genegeerd. Hierdoor ligt ons stress level hoger, is ons lontje korter en begint ons geduld op te raken. Maar het probleem van het virus is er helaas nog steeds. We hebben allemaal hetzelfde probleem, maar inmiddels bestaan hier nu steeds meer uiteenlopende opvattingen en ideeën over. Als we niet oppassen word de afstand tussen ons mensen op deze manier nog groter dan 1,5e meter.

Helaas kunnen wij als individu dit wereld probleem niet oplossen. Het enige waar we invloed op hebben is onszelf. Voel jij jezelf uit balans geraakt door deze situatie? Dan is het voor jou de uitdaging om eens te kijken op welke manier jij, binnen de gestelde maatregelen, wel kan voldoen aan (een aantal) van jouw persoonlijke behoeften. Want alleen zo houdt jij het vol.